Ù tai: Không nên xem thường

Ù tai là cảm giác về thính giác xuất phát tự bên trong tai mà chỉ mỗi mình bạn tiếp nhận được, ngoài những âm thanh vốn dĩ đến thường xuyên từ bên ngoài tai.

Nghe thấy tiếng rít, vo ve… trong tai

Tiếng ù trong tai có thể là tiếng vo vo, tiếng rít, tiếng leng keng, tiếng lách cách, tiếng reng điện thoại, tiếng sóng… xảy ra từng đợt hay liên tục, không theo chủ quan, làm bạn căng thẳng mệt mỏi mà không có cách nào để chấm dứt ngay được. Tiếng ù trong tai được người bệnh mô tả cho bác sĩ rất đa dạng, ghi nhận có trên 50 kiểu âm thanh khác nhau.

Ù tai tự nó không phải là một bệnh mà là triệu chứng của một nguyên nhân cơ bản nào đó gây hậu quả lên hoạt động của cơ thể và đưa đến ù tai. Ù tai có thể xảy ra ở một hay hai tai, xuất hiện đúng thời gian hay bất kỳ lúc nào, có thể chỉ xảy ra trong chốc lát, có thể ngày một nặng hơn, một số ù tai trở nên mạn tính và là nguồn gốc của các biến chứng như mỏi mệt, khó ngủ, mất tập trung, rối loạn trí nhớ, dễ kích thích, trầm cảm… gây ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống thường ngày. Nói chung, cơn ù tai hết tương đối nhanh.

Lấy ráy tai thường xuyên cũng là một nguyên nhân dẫn đến ù tai

Ngoài ra, ù tai có thể đi kèm với các triệu chứng khác như nặng tai, đau trong hay quanh tai, chóng mặt, đi đứng không vững… Tuy vậy, đôi khi ù tai chỉ xảy ra đơn độc. Về thính lực, mặc dù ù tai không làm giảm thính lực nhưng cũng có thể đi kèm với giảm thính lực hay tăng thính lực ở một số bệnh nhân. Tăng thính lực xảy ra ở khoảng 40% bệnh nhân, với biểu hiện dễ nhạy cảm hay đau khi nghe những âm thanh lớn.

Ù tai thường giảm vào ban ngày do người bệnh chịu ảnh hưởng của những âm thanh khác đến từ xung quanh, nhưng khi về đêm hay khi ở nơi yên ắng thì tiếng ù trong tai sẽ trở nên rất lớn. Mức độ nặng và tần suất xảy ra ù tai phụ thuộc vào các yếu tố như stress, chế độ ăn và tiếng ồn. Cuối cùng, tiếng ù có thể trở nên lớn đến mức người bệnh không còn nghe được những âm thanh khác từ bên ngoài nữa.

Nguyên nhân

Do ù tai là triệu chứng gặp trong rất nhiều bệnh khác nhau nên rất khó xác định nguyên nhân chính xác của ù tai. Có rất nhiều các nguyên nhân gây ù tai, thường gặp hoặc ít gặp: nút ráy tai, lão thính, tiếp xúc tiếng ồn thường xuyên, tiền sử chấn thương đầu cổ, chấn thương vặn cổ, bệnh lý vùng tai mũi họng (tai giữa, vòi nhĩ, vòm, viêm mũi xoang, viêm họng, bệnh trào ngược dạ dày - thực quản…).

Bên cạnh đó cũng có thể do người bệnh sử dụng các loại thuốc độc gây hại cho tai ở liều cao như aspirin… (hiện nay có khoảng 200 loại thuốc độc cho tai đã ghi nhận)

Đôi khi do stress tâm lý hay thể xác (ví dụ sau phẫu thuật...), u dây thần kinh VIII, các bệnh lý của thần kinh tiền đình hay của các vùng não tiếp nhận tiếng động, rối loạn khớp hàm, thoái hóa cột sống cổ, xốp xơ tai (xơ cứng chuỗi xương con trong tai giữa), phình động mạch cảnh, bệnh lý mạch máu gây ù tai dạng mạch đập (xơ vữa động mạch, cao huyết áp, rò động-tĩnh mạch lân cận)… cũng gây nên ù tai.

Cơ chế gây nên tiếng ù trong tai đã được giải thích bằng nhiều giả thuyết khác nhau, trong đó một giả thuyết được chấp nhận là: ù tai đi kèm với giảm thính lực là do tổn thương của cơ quan ốc tai, cụ thể là các tế bào lông ngoài, dẫn đến xuất hiện lặp đi lặp lại các kích thích thính giác.

Hỗ trợ điều trị

Hỗ trợ điều trị ù tai tùy theo mức độ nặng, nhẹ và các triệu chứng kèm theo. hỗ trợ điều trị theo nguyên nhân khi xác định được nguyên nhân của ù tai. Tuy nhiên, khi chỉ có triệu chứng ù tai đơn thuần thì biện pháp hỗ trợ điều trị thường là tập cho bệnh nhân “sống chung” với tiếng ù trong tai.

Có nhiều biện pháp nhằm làm giảm độ lớn của tiếng ù cũng như tăng sức chịu đựng cho bệnh nhân: Tránh những yếu tố kích thích có thể làm nặng thêm ù tai như tiếng ồn, rượu, nicotine, caffein, nước có chứa quinine và hạn chế dùng aspirin. Nicotine và caffeine làm co mạch gây tăng tốc độ máu chảy đưa đến tăng tiếng ù; rượu gây dãn mạch làm tăng lượng máu đến tai trong. Nếu làm việc trong môi trường ồn ào, cần mang dụng cụ bảo vệ tai để tránh làm nặng thêm tình trạng ù tai sẵn có.

Khi ở môi trường yên tĩnh tiếng ù có thể lớn hơn do không bị sao nhãng bởi các âm thanh bên ngoài. Do đó, chúng ta có thể giúp người bệnh tạo ra những âm thanh dễ chịu như tiếng nhạc êm dịu hay có thể dùng máy tạo tiếng động để tạo ra tiếng nước chảy, tiếng sóng, hay tiếng mưa rơi… để che lấp bớt tiếng ù. Đeo máy trợ thính cũng giúp làm giảm bớt tiếng ù bằng cách tăng âm cho những tiếng động bên ngoài. Các biện pháp giảm bớt stress như thư giãn, yoga, bơi lội, massage, đi bộ, ngủ đủ giấc… cũng giúp hạn chế tiếng ù tai nặng lên.

ThS BS VÕ CÔNG MINH, BV ĐH Y Dược TP.HCM