Hiện tượng lão thính

Lão thính là hiện tượng rất hay gặp ở người có tuổi (bình thường là trên 60 tuổi), được định nghĩa là sự giảm hoặc mất cảm giác thính giác.

Nhờ những tiến bộ của khoa học y học mà tuổi thọ con người ngày càng cao, chất lượng sống cho người có tuổi càng được cải thiện nhưng đồng nghĩa với nó là quá trình lão hóa – nguyên nhân chính gây nên các bệnh tuổi già trong đó có suy giảm chức năng nghe.

Ảnh minh họa

Chưa được quan tâm đúng mức

Lão thính nhiều khi chưa được quan tâm và đánh giá đúng mức vì luôn đi kèm theo một câu tự nhủ là “già ý mà” nên họ không ý thức được đầy đủ về tầm quan trọng cũng như khả năng xử lý lão thính và cố chịu đựng. Về phía người thân cho rằng, các cụ già nặng tai là chuyện bình thường, nên ít quan tâm để đưa các cụ đi trị bệnh cũng như ngại tiếp xúc với họ do phải nói to điều này gián tiếp làm tăng thêm sự mặc cảm vốn đã ngày càng trầm trọng ở các cụ.

Từ năm 1934, Crowe và cộng sự lần đầu tiên chứng minh được sự liên quan giữa hiện tượng teo đét của cơ quan Corti vùng loa đạo ở tai trong và sự giảm thính lực ở người cao tuổi (NCT). Khi tuổi trên 50 da ống tai ngoài dần dần bị teo, mất nước, ứ đọng ráy tai tạo thành nút ráy trong khi đó màng nhĩ dày đục, mất bóng, xuất hiện các mảng xơ nhĩ, chuỗi xương con nằm trong tai giữa bị xốp, có hiện tượng canxi hóa các khớp xương làm cho việc dẫn truyền âm thanh bị giảm.

Quá trình lão hóa làm tổn thương các tế bào nghe tại tai trong ngày càng nặng lên theo tuổi. Dây thần kinh thính lão thính Hiện tượng giác và các mạch máu nuôi dưỡng cũng bị thoái hóa kết hợp với sự đặc dần của các ống xương mà nó đi qua làm cho chúng bị kẹp lại mà hậu quả đem lại là quá trình lão hóa ngày một nhanh chóng.

Nguyên nhân gây lão thính

NCT hay phàn nàn rằng họ rất khó nghe trong môi trường ồn ào hay khi nói chuyên với nhiều người một lúc dẫn đến việc giao tiếp xã hội bị cản trở. Việc suy giảm thính giác ở NCT cũng bị ảnh hưởng do rất nhiều yếu tố như sự xơ cứng của các mạch máu trong ốc tai gây rối loạn sinh hóa nội dịch tai trong và làm ảnh hưởng tới hoạt động giác quan của ốc tai. Các yếu tố di truyền thúc đẩy nhanh quá trình lão hóa chung của toàn cơ thể. Sự giảm sút của các hoóo-môn tuyến thượng thận và sinh dục làm gia tăng sự giảm thính lực ở NCT. Nếu NCT làm việc hoặc sinh sống trong môi trường tiếng ồn làm trầm trọng thêm điếc tuổi già và tiến triển điếc sẽ nhanh hơn.

Việc sử dụng các chất kích thích như rượu, thuốc lá kéo dài là tác nhân của vô số bệnh tim mạch, ung thư phổi, ung thư đường hô hấp, tiêu hóa trên đồng thời cũng là tác nhân làm nặng thêm sự giảm thính lực ở NCT. NCT cũng đã dùng nhiều loại thuốc xử lý các bệnh khác trong cuộc đời trong đó có rất nhiều thuốc gây nhiễm độc tai trong như các kháng sinh nhóm aminoglycosid, các thuốc lợi tiểu (furosemid), giảm đau (aspirin), chống loạn nhịp (quinidin), thuốc hạ huyết áp (resepine). Các bệnh cũ đã mắc để lại di chứng đối với sức nghe như viêm màng não, quai bị, zona tai…

Các biện pháp cải thiện thính lực

Các biện pháp cải thiện sự suy giảm thính lực:

- Sử dụng các thuốc tăng tưới máu vi mạch và tăng sử dụng oxy ở các tế bào thần kinh như lucidril, vincamin, nootropin, duxil, serC…

- Nhóm thuốc nội tiết: oestrogen với phụ nữ mạn kinh, testosterol với nam, các hoóc-môn tuyến yên… để bù lại sự thiếu hụt ở người cao tuổi.

- Nhóm vitamin: vitamin A chống tiếng ồn và tạo thuận lợi cho sự tái sinh của các mô liên kết nói chung cũng như của cơ quan thính giác nói riêng. Có thể kết hợp với vitamin B, vitamin E…

- Máy trợ thính là một biện pháp quan trọng trong việc cải thiện thính lực tuy nhiên phải có chỉ định và hiệu chỉnh máy nghe phù hợp với từng bệnh nhân.

- Ngoài ra, một số trường hợp đặc biệt mà người cao tuổi vẫn cần đến sức nghe để làm việc như những chính khách, nhà ngoại giao… không muốn sử dụng máy nghe có thể phẫu thuật để cấy điện cực ốc tai hoặc điện cực thân não. Để quá trình suy giảm thính lực tiến triển chậm giúp cho chất lượng cuộc sống luôn được đảm bảo thì việc duy trì một cuộc sống lành mạnh kể cả về thể chất lẫn tinh thần là một yếu tố được đề cao.

ThS. Phạm Bích Đào (Sức khỏe và Đời sống)