Bất kể thuốc nào cũng có tác dụng chính (tác dụng hỗ trợ điều trị) và tác dụng phụ (tác dụng không mong muốn). Ngoài những tác dụng hữu ích, có lợi cho việc hox trợ điều trị, hầu hết các thuốc đều có ít nhiều tác dụng phụ ngoài ý muốn, gây tác hại cho cơ thể người bệnh; trên một bộ phận nào đó hay nhiều bộ phận trên cơ thể. Trong đó có những thuốc gây hại cho tai, giảm thính lực, thậm chí có thể gây điếc vĩnh viễn.
Một số thuốc khi sử dụng trong hỗ trợ điều trị đã gây suy giảm thính lực tạm thời hoặc vĩnh viễn đã được các bác sĩ đề cập đến từ lâu. Các triệu chứng này có thể xuất hiện tạm thời rồi hết, nhưng cũng có thể diễn tiến ngày càng nặng và không thể hồi phục.
Tùy thuộc vào cơ địa mà mức độ có thể nhẹ hoặc nặng, suy giảm tạm thời hay vĩnh viễn, thường nặng ở người cao tuổi, người suy giảm chức năng thận, chức năng gan.
Có nhiều thuốc gây suy giảm thính lực, gây điếc, nhưng hai loại gây tác hại nhiều nhất là kháng sinh thuộc nhóm aminoglycosid và thuốc lợi tiểu tác động ở quai Henlé.
1. Nhóm kháng sinh aminoglycosid
Nhón này bao gồm các kháng sinh như: Neomycin, Streptomycin,Amikacin,Paramycin, Kanamycin, Gentamycin...
- Neomycin: Là kháng sinh gây hại nhất cho tai rõ rệt nhất, ngay cả khi dùng bằng đường uống với liều cao để diệt khuẩn đường ruột hoặc dùng liều cao để bôi vết thương cũng có thể gây điếc. Hiện nay, thuốc không được dùng dưới dạng tiêm.
Ngoài neomycin, kanamycin và amikacin cũng gây độc hại mạnh tương tự như neomycin.
- Streptomycin: ảnh hưởng rất mạnh đến bộ phận tiền đình, dẫn đến chóng mặt, mất cân bằng, loạng choạng, khó bước đi trong chỗ tối. Nếu sử dụng 1g/ngày cho bệnh nhân trong 1 tuần lễ thì sau 7-10 ngày sẽ làm suy giảm sức nghe. Nếu tiếp tục hox trợ điều trị sẽ dẫn tới điếc nặng, điếc vĩnh viễn không phục hồi được. Đã có trường hợp dùng Streptomycin hỗ trợ điều trị viêm phổi cho trẻ rồi dẫn tới hậu quả trẻ bị câm điếc.
Gentamycin cũng gây độc cho tai như Streptomycin nhưng ở mức độ nhẹ hơn.
Thuốc kháng sinh có thể gây suy giảm thính giác
2. Các kháng sinh khác
- Erythromycin: Dùng liều cao 4g/ngày, tiêm tĩnh mạch để hỗ trợ điều trị viêm phổi cho bệnh nhân cao tuổi, suy gan, thận có thể gây điếc và chóng mặt. Tuy vậy các triệu chứng này thường là tạm thời, sẽ giảm và hết nếu ngưng thuốc kịp thời.
- Ampicillin, Chloramphenicol: Dùng hỗ trợ điều trị viêm màng não do Hemophillus influenzae có thể làm suy giảm thính lực.
- Những kháng sinh như Viomycin, Vancomycin, Capreomycin cũng gây độc hại cho tai, làm suy giảm thính lực, gây điếc.
3. Thuốc lợi tiểu tác động ở quai Henlé
Các thuốc lợi tiểu thuộc nhóm này như furosemid có tác dụng ức chế tái hấp thu các chất điện giải ở nhánh lên của quai Henlé, tác dụng lợi tiểu mạnh, làm giảm nhanh Natri. Thuốc gây độc mạnh cho tai nhất là ở người cao tuổi, người suy gan, suy thận. Độc tính tăng thêm khi dùng đồng thời với kháng sinh nhóm aminoglycosid. Chính vì thế nên tránh dùng phối hợp hai nhóm thuốc này với nhau.
4. Thuốc chống viêm
Salicylat và aspirin thường gây ù tai và giảm thính lực, nhưng có khả năng hồi phục, thính lực trở lại sau khi ngừng thuốc.
Các thuốc chống viêm không steroid như Ibuprofen, Indomethacin, Piroxicam... cũng có tác dụng làm suy giảm sức nghe, gây điếc.
5. Thuốc chống sốt rét
Các nhà khoa học đã phát hiện Quinin và Chloroquin có thể làm giảm thính lực. Nếu dùng liều nhỏ thì triệu chứng sẽ mất hẳn khi ngưng thuốc, nhưng với liều cao thì có thể gây điếc vĩnh viễn.
6. Thuốc chống ung thư
Thuốc chống ung thư như cis-Platinum có thể gây nghe kém, ù tai, rối loạn tiền đình; Ở mức độ nhẹ có thể hồi phục được, nếu nặng có thể gây điếc vĩnh viễn.
Bleomycin, - 5. Fluorouracil cũng có thể gây hại cho tai, làm suy giảm thính lực.
Tuy vậy các thuốc thuộc nhóm này chưa được nghiên cứu nhiều.
7. Các loại thuốc khác
Còn rất nhiều loại thuốc khác có thể gây giảm thính lực đã được ghi nhận trên lâm sàng như
- Thạch tín.
- Tinh dầu giun.
- Hexadin.
- Pentobarbital.
- Thuốc tim mạch, thuốc trị cao huyết áp: Quinidin hỗ trợ chữa loạn nhịp tim, Propanolol (thuốc chẹn beta) hỗ trợ chữa cao huyết áp.
- Kháng độc tố uốn ván...
Nắm được tác dụng phụ của các thuốc, thuốc nào gây độc cho tai, suy giảm thính lực. Để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân cao tuổi, có thai, suy gan thận, không được dùng các thuốc có khả năng gây độc cho tai, mà phải thay thế bằng các thuốc khác có cùng tác dụng. Nếu bắt buộc phải dùng, bệnh nhân cần được đo thính lực và theo dõi thường xuyên trong suốt quá trình dùng thuốc (đặc biệt là các kháng sinh); Và nếu có suy thận, phải đo nồng độ thuốc trong máu và điều chỉnh liều để không vượt quá mức cần thiết. Chính vì vậy, các bệnh nhân không được tự ý dùng thuốc mà phải dùng dưới sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ hỗ trợ điều trị.
Để giảm thiểu tác dụng phụ của các thuốc gây độc cho tai, bệnh nhân nên phối hợp sử dụng thêm Kim Thính khi bắt buộc phải sử dụng các thuốc trên để hỗ trợ điều trị. Kim Thính là thực phẩm chức năng nguồn gốc hoàn toàn từ thiên nhiên với thành phần chính từ cây cối xay kết hợp với các vị thuốc bổ thận, hoạt huyết khác như đan sâm, thục địa, câu kỷ tử...Kim Thính là giải pháp tuyệt vời cho những bệnh nhân bị suy giảm thính lực hay dùng dự phòng suy giảm thính lực.